Bóg o wielu twarzach
Na północy Europy w kraju połabskich Ranów panował kult boga, który przedstawiany był z wieloma twarzami. Był dla wyznawców panem wszystkiego. Bogiem uniwersalnym. Władał nad niebem i ziemią. Jego imię tłumaczy się jako święty, wówczas wielki i Wit, czyli pan, władca i możny.
Ośrodkami kultu były siedliska ludzkie położone, na niemieckiej obecnie wyspie Rugii. Rugia ze swymi osadami Arkoną i okolicami, położona na południowym Bałtyku była ważnym ośrodkiem kulturalnym, religijnym i handlowym. Świętowit był tam czczony, jako najważniejsze bóstwo. Budowano mu wielkie świątynie. Wystawne i skomplikowane architektonicznie, choć z nietrwałego budulca. Drewno nie przetrwało do czasów obecnych i nawet z wykopalisk trudno się zorientować w bryle i wyglądzie budowli. Jedynym wiarygodnym źródłem informacji są stare kroniki spisane przez pierwszych chrześcijańskich mnichów, misjonarzy, którzy przybywali na tereny objęte starą wiarą z zadaniem krzewienia nowej religii. Przyjmowani byli przez świadomych władców, którzy chcieli dzięki nowej religii wejść do wielkiego świata elity władców ówczesnej Europy. Europy, w której prym wiodły zachodnie dynastie, dzierżące spuściznę rzymską. Świętowit pomimo okrzepłego przez wieki kultu poddał się w końcu naporowi nowych sił. Nacisk militarny i polityczny na słabo zespolone plemiona Wieletów i Ranów w końcu zaowocował upadkiem kultu.
W Arkonie istniała przed wiekami ogromna świątynia poświęcona bożkowi. W świątyni stał ogromny posąg. Figura posiadała cztery oblicza skierowane w cztery strony świata. Stała na postumencie, przez co zdawała się górować nad zgromadzeniem. Bożyszcze podpierało jedną rękę o bok, a w drugiej Świętowit trzymał róg ofiarny. Do ogromnego rogu, podczas świąt, kapłan nalewał miód i prosząc boga o spełnienie próśb, ofiarowywał uszanowanie w imieniu wiernych, których był duchowym przywódcą i reprezentantem. Z konsystencji trunku Żercy wróżyli pomyślność na nadchodzący rok. Głowy posągu miały charakterystyczne fryzury. Prawdopodobnie w taki sposób mieszkańcy Rugii dbali o stan swoich fryzur. Krótko ścięte włosy z podgolona potylicą wiernie naśladowały bożyszcze.
Atrybutami Świętowita był potężny miecz, którego mógł dobyć jedynie wielki wojownik i nie lada siłacz. Miecz posiadał pochwę misternie zdobioną. Wykonana była ze srebra i widać w niej było cały kunszt rzemieślinika-artysty, który ją wykonał. Obok posągu w arkońskiej świątyni ułożony był rząd jeździecki dla boskiego rumaka. Siodło było wykonane ze skóry najznamienitszej i wykonanej przez najlepszych garbarzy, a następnie siodlarz i rymarz włożyli w nie całe swe umiejętności.
Rdzeń -svęt- można znaleźć we wszystkich językach starosłowiańskich. Jest dość popularne i w początkach swego istnienia nie stanowiło określenia ze sfery religijnej. Dość często występowało jako składnik imion. Drugi człon imienia oznaczał stan. Stan społecznej hierarchii. Wit oznaczał pana i władcę. Z pewnością kogoś możnego, bogatego i wpływowego.
Niestety przez podobieństwo brzmieniowe był mylony ze Światowidem. Nie było to prawdą. W wyniku badań naukowych na polu archeologii, etymologii i etnografii, stwierdzono, że były to dwie różne postacie. Drugie imie powstało z deszyfracji łacińskiego zapisu imienia bóstwa, dokonanego przez Joachima Lelewela. Romantyczny literat potraktował dosłownie zapis imienia, choć jak na naukowca i lingwistę (znał dwanaście języków, którymi w większości posługiwał się z wielką wprawą) przedstawił dość wnikliwą analizę.
Do obowiązków Świętowita należało patronowanie niebu, urodzajowi i wojnie. Bitne plemiona Ranów otoczone przez niemniej wojowniczych sąsiadów i mając za przeciwników germańskie cesarstwo od zachodu i duńskiego króla z północy, nie mogło mieć ugodowego boga, który by przedkładał dobre trunki lub towarzystwo niewiast przed powinności żołnierza.
Niektórzy z badaczy łączyli Świętowita z innymi bogami Słowian. Nie wiadomo, czy słusznie i jak dalece ich spekulacje pokrywają się z faktami historycznymi. Brak twardych dowodów na poparcie wysuwanych tez. Większość badań pochodzi z opracowań porównawczych z odłamami mitologii słowiańskiej, występującej u sąsiednich plemion i narodów.
